Willa zlokalizowana przy ulicy Stanisława Wyspiańskiego 2 w Siemianowicach Śląskich to przykład zabytkowej architektury, która wzbudza zainteresowanie mieszkańców oraz turystów. Usytuowana w obrębie Centrum Siemianowic, ta imponująca konstrukcja powstała w 1930 roku, reprezentując styl modernistyczny.
Jej projekt stworzył znany architekt Jan Noworyta z Katowic, a willę zbudowano z myślą o administracyjnych pracownikach huty „Laura”, która później przekształciła się w hutę „Jedność”. Dzięki swojemu historycznemu znaczeniu i unikalnemu stylowi, budynek ten stanowi istotny element dziedzictwa kulturowego regionu.
Historia
„Geneza willi sięga roku 1929, kiedy Naczelna Dyrekcja Kopalń Zjednoczonych Hut Królewska i Laura uzyskała pozwolenie na budowę obiektu, który określano mianem „Domu Administracyjnego”. Ta modernistyczna konstrukcja została oddana do użytku w następnym roku, 1930, i początkowo miała służyć pracownikom administracyjnym zatrudnionym w pobliskiej hucie „Laura”. W obiekcie przygotowano łącznie cztery mieszkania.
Willę zaprojektował Jan Noworyta, renomowany katowicki przedsiębiorca budowlany.
W roku 1945, przez kilka miesięcy willa była miejscem stacjonowania żołnierzy Armii Czerwonej, którzy niestety spowodowali znaczne zniszczenia w jej wnętrzach. Po zakończeniu II wojny światowej (lub jeszcze podczas jej trwania), pierwotne mieszkania w willi zostały podzielone na mniejsze jednostki, co zaowocowało utworzeniem ich w liczbie 12.
Zarządzanie budynkiem przejęła Kopalnia Węgla Kamiennego „Siemianowice”, a po jej likwidacji zajęła się tym Siemianowicka Spółdzielnia Mieszkaniowa „Michał”. Budynek został wpisany do rejestru zabytków 5 grudnia 2012 roku.
Charakterystyka
„Willa schowana w malowniczej części Siemianowic Śląskich, przy ulicy S. Wyspiańskiego, znajduje się w dynamicznie rozwijającym się Centrum tej miejscowości. Ten modernistyczny obiekt wyróżnia się murowaną konstrukcją z cegły, starannie tynkowaną oraz charakteryzuje się symetrycznym, trójskrzydłowym układem. Willa posiada dwie kondygnacje, a także podpiwniczenie i strych, którego naturalne doświetlenie zapewniają eleganckie lukarny. Całość zwieńczona jest czterospadowym dachem pokrytym dachówką, co nadaje jej klasyczny wygląd.
Od strony ulicy S. Wyspiańskiego szczególną uwagę przyciągają dwa symetrycznie ulokowane wykusze, które znajdują się na dolnej kondygnacji. Obok nich zaaranżowano tarasy, które ułatwiają dostęp do mieszkań. Półeliptyczne balkony, które znajdują się nad wykuszami i tarasami, ozdobione są metalowymi balustradami, co dodatkowo podkreśla estetykę budynku. W ryzalitach wyodrębniono wejścia do klatek schodowych, a ich zwieńczenia stanowią trójkątne szczyty, które wystają ponad linię dachu, nadając budowli imponujący charakter.
Pierwotnie willa dysponowała czterema mieszkania, które składały się z pięciu lub sześciu pokoi. Dwa z tych mieszkań miały powierzchnię 280 m², zaś większe osiągały powierzchnię 360 m². W chwili obecnej zlokalizowane są tutaj 12 mieszkań, z czego w jednym z nich przetrwały oryginalne elementy dekoracyjne, które można znaleźć w salonie, oranżerii oraz łazience. Oryginalna stolarka drzwiowa oraz większość okien również zachowały się w dobrym stanie, a niektóre okna ozdobione są klasycznymi drewnianymi żaluzjami.
Willa zyskała status zabytku 5 grudnia 2012 roku, kiedy to została wpisana do rejestru pod numerem A/394/12. Jej ochrona obejmuje budynek w obrysie murów zewnętrznych, co podkreśla znaczenie tej wyjątkowej architektury w kontekście lokalnego dziedzictwa kulturowego.
Przypisy
- a b c d e f g h i j k l Zapomniana Architektura Siemianowic Śląskich: Wyspiańskiego 2 część II. www.facebook.com, 02.04.2017 r. [dostęp 12.12.2021 r.]
- Studium... 2019 r., s. 41.
- a b c d Narodowy Instytut Dziedzictwa: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków. Województwo śląskie. nid.pl. [dostęp 12.12.2021 r.]
- a b c Derus 2015 r., s. 29.
Pozostałe obiekty w kategorii "Wille i dwory":
Willa Fitznera | Willa przy ulicy 1 Maja 5 w Siemianowicach ŚląskichOceń: Willa przy ulicy Wyspiańskiego 2 w Siemianowicach Śląskich