Budynek szpitala Spółki Brackiej w Siemianowicach Śląskich


Budynek szpitala Spółki Brackiej w Siemianowicach Śląskich to zabytkowy gmach, który kiedyś pełnił funkcję pawilonu chirurgicznego w ramach kompleksu szpitalnego tej samej spółki. Obecnie, w tym historycznym obiekcie znajduje się Centrum Leczenia Oparzeń im. dr. Stanisława Sakiela. Gmach usytuowany jest przy ulicy Jana Pawła II 2, na rogu z Śląską 15, w centralnej dzielnicy miasta.

Kompleks szpitalny, którego częścią jest ten budynek, powstawał na terenie dawnych Siemianowic w latach 1868–1909 w typowym dla tamtej epoki stylu historyzmu. Pawilon chirurgiczny, który przetrwał do dziś, był ostatnim obiektem oddanym do użytku w tym kompleksie. Jego historia jest bogata; po zakończeniu II wojny światowej w obiekcie funkcjonował oddział ginekologiczno-położniczy. Następnie, po przeprowadzeniu modernizacji, która zakończyła się w 1998 roku, budynek zyskał nową rolę jako siedziba Centrum Leczenia Oparzeń.

Warto również zaznaczyć, że gmach ten został wpisany do rejestru zabytków 31 maja 1995 roku, co podkreśla jego znaczenie zarówno historyczne, jak i architektoniczne w kontekście Siemianowic Śląskich.

Historia

Historia szpitala w Siemianowicach Śląskich sięga połowy XIX wieku. Powstanie instytucji zdrowotnej rozpoczęło się wraz z utworzeniem w 1858 roku kasy brackiej w tymże mieście. W 1866 roku rozpoczęto prace nad planami budowy szpitala, który przekształcił się w Spółkę Bracką. Już dwa lata później, 1 listopada 1868 roku, pierwszy budynek szpitala został oddany do użytku, inaugurując działalność tej placówki. W kolejnych latach zrealizowano projekty nowych pawilonów: w 1874 roku ukończono budynek dla dozorcy, natomiast w 1882 powstał murowany barak. Ważnym momentem było także wybudowanie sali operacyjnej w 1902 roku.

W 1909 roku otwarto ostatni z pawilonów, który mieścił 125 łóżek i pełnił funkcję chirurgiczną, stając się częścią zespołu 11 budynków otoczonych terenem zielonym. Na przełomie pierwszego ćwierćwiecza XX wieku, szpital mógł zapewnić łącznie 240 miejsc dla pacjentów, co stanowiło istotny wkład w lokalną opiekę zdrowotną.

Po zakończeniu II wojny światowej, w 1947 roku, kompleks przyjął nową rolę jako Wojewódzki Szpital Ginekologiczno-Położniczy, a później jako Szpital Miejski nr 1. Niestety, w 1984 roku placówka została zamknięta, a jej budynki przez długi czas pozostawały opuszczone. W późniejszych latach część z nich została rozebrana przez prywatnego inwestora, jednak jeden z najbardziej charakterystycznych gmachów przetrwał do dzisiaj, stanowiąc ważny element historii Siemianowic.

W 1994 roku, decyzją wojewody katowickiego, w szpitalu utworzono Centrum Leczenia Oparzeń, co stanowiło nowy rozdział w jego funkcjonowaniu. Po roku gmach został zapisany do rejestru zabytków, co podkreśliło jego znaczenie nie tylko w kontekście lokalnej historii, ale również w skali regionu.

W kolejnych latach budynek przeszedł gruntowną modernizację. Prace trwały niemal cztery lata, a ich zakończenie miało miejsce w 1998 roku. W tym czasie modernizowano zarówno elewację, jak i wymieniano stolarkę okienną. Dnia 31 lipca 1998 roku, Centrum Leczenia Oparzeń otrzymało status samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, zdobijając 52 łóżka.

W roku 2009, władze województwa śląskiego przeznaczyły ogromne środki na rozbudowę szpitala, co zaowocowało nowym budynkiem o powierzchni 5,8 tys. m². Nowa część obejmowała izbę przyjęć oraz specjalistyczne pododdziały, w tym oddział septyczny. Rozbudowa Centrum zaprojektowana przez architekta Jarosława Mańkę zdobyła prestiżowe wyróżnienie w konkursie Najlepsza Przestrzeń Publiczna Województwa Śląskiego, edycji 2015.

W dniu 7 listopada 2014 roku, na dachu nowej części Centrum Leczenia Oparzeń otwarto lądowisko dla helikopterów, co znacząco poprawiło możliwości transportu pacjentów. Warto zaznaczyć, że pierwszy pacjent korzystający z lądowiska przyjechał helikopterem 6 marca 2015 roku, co było ważnym krokiem w rozwoju placówki.

Charakterystyka

Gmach dawnego szpitala Spółki Brackiej znajduje się przy ulicy Jana Pawła II 2 lub ulicy Śląskiej 15, w dzielnicy Centrum Siemianowic Śląskich. Aktualnie budynek pełni rolę siedziby Centrum Leczenia Oparzeń im. dr. Stanisława Sakiela, które specjalizuje się w kompleksowym leczeniu urazów oparzeniowych oraz ran przewlekłych.

Obiekt został zaprojektowany w stylu historyzmu przez berlińskiego architekta Grünewalda. Pierwotnie koncepcja zakładała symetryczną bryłę z centralnie umiejscowionym ryzalitem, jednak w trakcie realizacji zdecydowano się na budowę jedynie dwóch osi w części wschodniej. Zachodnia część gmachu ma siedem osi i jest zakończona ryzalitem. W początkowym założeniu okna w południowej odsłonie ryzalitu miały być otwarte, tworząc loggie, które miały być połączone dekorowanymi kolumnami z kostkowymi kapitelami.

Ryzalit w centrale budynku ma cztery kondygnacje. Okna na pierwszej, trzeciej oraz czwartej kondygnacji zakończone są łukiem, natomiast te na drugiej kondygnacji mają formę prostokątów. Okna na ostatniej kondygnacji są mniejsze w porównaniu do pozostałych. Ryzalit ten przykryto dachem o czterech spadkach, natomiast pozostała część budynku posiada dach dwuspadowy. W dachach umieszczono lukarny z półowalnymi oknami.

Budynek Centrum Leczenia Oparzeń został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A/1564/95, co potwierdza jego znaczenie historyczne oraz architektoniczne.

Przypisy

  1. Zapomniana Architektura Siemianowic Śląskich: Tajemnica starej fotografii: Nowy Pawilon Szpitala Spółki Brackiej. www.facebook.com, 29.03.2020 r. [dostęp 04.12.2021 r.]
  2. Centrum Leczenia Oparzeń im. dr. Stanisława Sakiela w Siemianowicach Śląskich: Historia. clo.com.pl. [dostęp 04.12.2021 r.]
  3. Grodzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej: Geoportal Miasta Siemianowice Śląskie. siemianowice.geoportal2.pl. [dostęp 04.12.2021 r.]
  4. Wyróżniono Centrum Leczenia Oparzeń • Inne • Aktualności • Urząd Miasta w Siemianowicach Śląskich [online], www.siemianowice.pl [dostęp 04.12.2021 r.]
  5. Gmina Siemianowice Śląskie: Szpital Spółki Brackiej. www.siemianowice.pl. [dostęp 04.12.2021 r.]
  6. Narodowy Instytut Dziedzictwa: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków. Województwo śląskie. nid.pl. [dostęp 04.12.2021 r.]
  7. Centrum Leczenia Oparzeń im. dr. Stanisława Sakiela w Siemianowicach Śląskich: 20-LECIE CENTRUM LECZENIA OPARZEŃ. clo.com.pl. [dostęp 04.12.2021 r.]
  8. Derus 2015, s. 25.
  9. Pędzińska 2019, s. 36.
  10. Pędzińska 2019, s. 22.
  11. Studium... 2019, s. 40.

Oceń: Budynek szpitala Spółki Brackiej w Siemianowicach Śląskich

Średnia ocena:4.47 Liczba ocen:15