Kościół Marcina Lutra w Siemianowicach Śląskich

---

Historia

W latach trzydziestych XIX wieku ewangelicy zaczęli przybywać do Huty Laura, jednak najbliższa świątynia znajdowała się w Królewskiej Hucie, dzisiejszym Chorzowie. W związku z rosnącą liczbą wiernych, podjęto decyzję o budowie nowego kościoła. Gmina laurahucka otrzymała wsparcie finansowe od sąsiednich gmin ewangelickich. W 1883 roku, podczas uroczystości z okazji święta Marcina Lutra, zebrano około 50 tysięcy marek.

Projekt nowego kościoła został opracowany przez powiatowego inspektora budowlanego z Pszczyny, Franza Poserna. Dnia 20 kwietnia 1893 roku złożono kamień węgielny pod budowę. Ukończenie budowy świątyni miało miejsce 20 stycznia 1895 roku. Wyposażenie kościoła dostarczyły takie firmy jak Schlag & Sohne ze Świdnicy (organy), Türcke & Schlein z Żytawy (witraże) oraz Bochumer-Stahlwerk Verein (dzwony). W 1920 roku na ścianach transeptu i łuku tęczowym umieszczono freski autorstwa Williego Fitznera i Margarethe Spindler-Hahn, przedstawiające Sąd Ostateczny, Raj oraz Potępionych, jednak nie zachowały się one do dzisiaj, ponieważ po 1945 roku zostały usunięte z powodu odebrania świątyni luteranom. Całkowity koszt budowy wyniósł 161 tysięcy marek.

Po zakończeniu II wojny światowej, Rada Narodowa Miasta Siemianowice Śląskie podjęła działanie 29 marca 1945 roku, decydując o konfiskacie kościoła, powołując się na rzekome odkrycie magazynu broni pod ołtarzem w 1939 roku oraz na oświadczenia polskich ewangelików dotyczące niewystarczającej liczby wiernych. Ta decyzja, wydana bez podstawy prawnej, skutkowała przekazaniem świątyni 23 lipca 1945 roku rzymskokatolickiej parafii Świętego Krzyża. 14 sierpnia tego samego roku parafia otrzymała pismo z prośbą kurii katowickiej o przystosowanie budynku na kościół garnizonowy. W późniejszym czasie kościół został poświęcony jako świątynia p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa.

13 maja 1946 roku złożona została prośba o przekazanie świątyni ojcom salezjanom na potrzeby zakładu wychowawczego, a w listopadzie tego samego roku w kościele osiedliły się repatriantki z Wilna, siostry wizytki. W obiekcie między klasztorem a kościołem zbudowano kryte przejście, a także przekształcono jedno ramie transeptu w kaplicę Wieczystej Adoracji. Zdemontowano ambonę, a freski zostały usunięte. W trakcie powojennego okresu, ewangelicy wielokrotnie ubiegali się o zwrot kościoła, co potwierdzały wyroki sądowe.

W listopadzie 1985 roku rozpoczęto renowację organów przez duet organmistrzów: Marka Urbańczyka i Mieczysława Klonowskiego. Oprócz konserwacji, instrument wzbogacono o dodatkowe skrzydła wież piszczałkowych. W 2000 roku kościół opuściły siostry wizytki, a budynek został zwrócony gminie ewangelickiej. 10 listopada 2010 roku obiekt został wpisany do rejestru zabytków. Po roku 2000 w kościele przeprowadzono prace remontowe, obejmujące m.in. przebudowę i wzmocnienie kominów, częściową wymianę pokrycia dachowego oraz demontaż drewnianej ściany oddzielającej północne ramie transeptu.

Architektura i wyposażenie

Świątynia, o której mowa, została zaprojektowana w stylu neogotyckim, co nadaje jej wyjątkowego charakteru. Jest to murowany z cegły budynek, którego ściany wspierają wzmocnienia w postaci skarp. Kościół ma kształt krzyża łacińskiego z transeptem, co jest typowe dla tego stylu. Na osi fasady dostrzegamy czworoboczną wieżę, która składa się z dwóch kondygnacji i jest zwieńczona osiemnastokątnym hełmem pokrytym blachą.

Warto podkreślić, że świątynia jest jednonawowa oraz podpiwniczona. W ramionach transeptu zbudowano empory, co dodaje jej przestronności. Elementem, który przyciąga wzrok, jest dwuspadowy dach pokryty dachówką, oraz prostokątne, mocno wydłużone okna zakończone ostrymi łukami.

Jednolity i surowy wystrój wnętrza odzwierciedla typowy charakter świątyń ewangelickich. Posadzka wyłożona kolorowym lastriko układa się w geometryczne wzory, co wprowadza atrakcyjny element wizualny. Sklepienie prezbiterium to konstrukcja krzyżowo-żebrowa. Chór, wykonany z drewna, jest wsparty na filarach i zdobiony elegancką balustradą.

Wnętrze kościoła wyposażone jest w witraże oraz organy, a na wieży kościelnej zamontowano zegary. Ambona znajduje się po prawej stronie, obok prezbiterium. Co ciekawe, trzy dzwony, które znajdują się w kościele, zostały podarowane przez braci Wilhelma oraz Richarda Fitznerów.

W świątyni zauważamy również neogotycką chrzcielnicę, wzorowaną na modelu z Wittenbergi. Owa chrzcielnica ma kształt sześciokąta foremnego i składa się z trzech części: czary, trzonu oraz bazy. Na centralnym miejscu kościoła umiejscowiono neogotycki ołtarz, którego najwyżej osadzonym elementem jest żelazny, ażurowy krzyż z wizerunkiem ukrzyżowanego Jezusa Chrystusa, wpisany w ozdobną, podwójną elipsę z kutego żelaza.

---

Oceń: Kościół Marcina Lutra w Siemianowicach Śląskich

---