Hugon Hanke

---

Życiorys

Pochodzenie Hugona Hankego sięga rodziny górniczej, co wpłynęło na jego późniejsza drogę zawodową oraz społeczną. Pracował jako robotnik w Hucie Laura, a jego zaangażowanie w walkę o sprawy społeczne oraz niepodległościowe objawiło się w członkostwie w Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Brał udział w III powstaniu śląskim, wykazując się odwagą podczas walki pod Górą św. Anny, co zapisało się w kartach historii tego regionu.

Był aktywnym uczestnikiem życia zawodowego, służąc jako działacz w Chrześcijańskim Zjednoczeniu Zawodowym Rzeczypospolitej Polskiej. W 1930 roku objął stanowisko sekretarza okręgowego ChZZ w Katowicach, a sześć lat później został wiceprezesem Zarządu Głównego. Ponadto, Hanke był członkiem Rady Wojewódzkiej oraz Zarządu Głównego Polskiego Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji Wojciecha Korfantego, a po 1937 roku aktywnie uczestniczył w pracach Rady Naczelnej i Zarządu Głównego Stronnictwa Pracy.

Ważnym momentem w jego życiu były wydarzenia wojenne; w kampanii wrześniowej 1939 roku nie był mobilizowany. W obliczu niemieckiej agresji, Hanke szybko ewakuował się do południowo-wschodniej Polski. Po agresji ZSRR na Polskę, przekroczył granicę polsko-rumuńską, a następnie podjął trudną podróż przez Bukareszt, Jugosławię oraz Grecję, aż do Francji, gdzie wstąpił do Wojska Polskiego. W tym czasie, jako kapral, brał udział w kampanii francuskiej.

Jego los potoczył się dalej w niewoli niemieckiej, gdzie znalazł się w stalagu w Strasburgu. Po ucieczce w 1941 roku, dotarł przez Lyon oraz Hiszpanię do Irlandii, a stamtąd do Wielkiej Brytanii. Po dotarciu do Anglii, Hanke odnowił relacje z działaczami Stronnictwa Pracy na uchodźstwie, co prowadziło do przeniesienia go w 1943 roku do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Rządu RP na Uchodźstwie, gdzie zastał go koniec II wojny światowej.

W dalszym ciągu swej kariery, Hanke angażował się w życie polityczne emigracji, wchodząc w skład frakcji sympatyzującej z prezydentem Augustem Zaleskim. W 1951 roku został powołany do IV Rady Narodowej RP, a w 1952 roku prezydent Zaleski mianował go ministrem bez teki w rządzie Romana Odzierzyńskiego, co kontynuował również pod rządami Jana Hryniewskiego.

W 1954 roku, w kontekście kryzysu politycznego między Augustem Zaleskim, który kończył swoją kadencję, a Egzekutywą Zjednoczenia Narodowego, Hanke opowiedział się po stronie prezydenta. Jego działalność przybierała różne formy; w lipcu 1952 zgłosił się do ataszatu wojskowego przy ambasadzie PRL w Londynie, oferując swoje usługi komunistom. Korzystając z fikcyjnego nazwiska, stał się kluczowym informatorem dla służb bezpieczeństwa, dostarczając istotne informacje o strukturach emigracyjnych.

Hanke, jako agent Departamentu I Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego o kryptonimie Ważny, przekazywał cenne dokumenty, otrzymując wynagrodzenie za swoją działalność. Jego informacje miały wpływ na działania Rządu RP oraz Rady Narodowej, a także dotyczyły niebezpiecznych kwestii związanych z finansowaniem działań emigracyjnych przez CIA.

Po upadku rządu Stanisława Mackiewicza, 8 sierpnia 1955 roku prezydent August Zaleski mianował Hankego na premiera. Zaskakująco, 8 września tego samego roku Hanke przebywał w PRL po ukończonej wizycie we Włoszech. Według relacji Juliusza Nowiny-Sokolnickiego, wśród przedstawicieli Rządu oraz Rady Rzeczypospolitej pojawiały się przypuszczenia, że Hanke mógł zostać porwany przez bezpiekę.

Pomimo przypuszczeń dotyczących jego sytuacji, 10 września władze PRL rozpoczęły kampanię propagandową, w ramach której Hanke krytykował polityków emigracyjnych i apelował o powrót do kraju. W późniejszych latach, w PRL, Hanke znalazł się w zarządzie głównym Towarzystwa Łączności z Polonią Zagraniczną „Polonia”, założonego w październiku 1955 r.

Ostatecznie, Hanke został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera C 2 rz. 13 m. 15).

---

Oceń: Hugon Hanke

---