Michael Jary

---

Życiorys

Do II wojny światowej

Michael Jary urodził się jako najstarszy syn Anny oraz Hugo Jarczyków w Hucie Laury, na obszarze obecnych Siemianowic Śląskich. Został ochrzczony 30 września w kościele św. Krzyża i nosił imię Maximilian Michael Andreas. Wraz z rodziną mieszkał przy Wilhelm-Fitzner-Straße, która obecnie nosi nazwę ulicy Komuny Paryskiej. Miał młodszego brata Herberta (1913-1968), który również zajął się kompozycją muzyki, zwłaszcza dla niemieckich seriali i słuchowisk.

Rodzice Jary’ego, ojciec będący mistrzem w hucie oraz matka krawcowa, kładli duży nacisk na edukację swoich dzieci. Jary jako chłopiec marzył o zostaniu misjonarzem. W wieku dziesięciu lat rozpoczął naukę w klasztorze Św. Krzyża Zgromadzenia Misjonarzy Słowa Bożego (Werbiści) w Nysie, gdzie odkrył chorał gregoriański oraz zaczął pisać własne utwory. Choć jego nauczyciele starali się ukierunkować go na muzykę kościelną, Jary z tendencjami do tworzenia świeckiego brzmienia, opuścił Zgromadzenie w wieku osiemnastu lat, zdając maturę w Bytomiu, gdzie kontynuował naukę na konwersatorium muzycznym.

W trakcie nauki w gimnazjum, prowadził męski chór w kościele Św. Krzyża w Siemianowicach Śląskich oraz zdobył doświadczenie jako fortepianista w kinie i lokalach rozrywkowych. Już w 1924 roku zadebiutował na antenie gliwickiej radiostacji, prezentując swoje utwory. Swoją zawodową karierę muzyczną rozpoczął jako drugi kapelmistrz w Teatrze Miejskim w Nysie.

W 1929 roku, wśród trzydziestu uczestników, Jary zdał egzamin do Staatliche Hochschule für Musik w Berlinie, gdzie uczył się pod okiem wybitnych kompozytorów, takich jak Arnold Schönberg i Igor Strawinski. W trakcie swoich studiów jego utwory były wykonywane w Bytomiu, a w 1931 roku zdobył prestiżową Nagrodę Beethovenowską w Berlinie. Po zdaniu egzaminu dyplomowego, prezentując swoją kompozycję, wywołał kontrowersje w związku z reakcji przedstawicieli NSDAP na jego twórczość.

W latach trzydziestych przyjął różne pseudonimy artystyczne, w tym Jackie Leeds, Max Janzen, a na koniec ustalił swój znany do dziś pseudonim Michael Jary. Po powrocie do Bytomia, wystawił operetkę „Wiceadmirał” w teatrze miejskim. Jary zarabiał na życie, grając w barach i kawiarniach w Berlinie, gdzie równocześnie założył Kammer-Tanzorchester. Mimo swojego klasycznego wykształcenia, poszukiwał siebie w muzyce rozrywkowej, czerpiąc inspiracje z amerykańskich swingujących big bandów i jazzu.

W 1936 roku zaczął tworzyć muzykę filmową, skomponował utwory m.in. do komedii „Spiel an Bord” oraz dla filmu „Die unerhörte Frau”. W roku 1937 współpracował z Bruno Balzem, autorem tekstów, co wpłynęło na jego sferę artystyczną. Ich pierwszym wspólnym sukcesem była piosenka „Roter Mohn”, która szybko stała się przebojem.

Mimo prób nawiązania współpracy z międzynarodowymi artystami, natrafił na przeszkody ze strony władz nazistowskich. Jego utwory, takie jak „Das kann doch einen Seemann nicht erschüttern”, stały się popularnymi szlagierami, a pracował nad muzyką dla komercyjnych produkcji filmowych z wytwórni UFA.

Po II wojnie światowej

Po wojnie Jary zainicjował swoją pracę w nowym Radiu Berlin, gdzie efektywnie prowadził Orkiestrę taneczną Radia Berlin (RBT). Jego górnośląskie korzenie pozwoliły mu na swobodne poruszanie się po różnych strefach Berlina oraz Niemiec. Już 19 dni po zakończeniu wojny zorganizował pierwszy koncert orkiestry, która liczyła 48 członków.

W listopadzie 1948 roku zorganizował powrót Zarah Leander na scenę niemiecką, przygotowując dwa koncerty w Saarbrücken, korzystając ze swojego zespołu. W tym samym roku założył własne wydawnictwo, Michael Jary Production, które szybko zyskało uznanie, dysponując także przedstawicielstwem w Nowym Jorku.

W roku 1949 osiedlił się w Hamburgu, gdzie zyskał renomę jako dyrygent oraz kompozytor. Odnowił kontakty z wieloma gwiazdami oraz komponował muzykę do filmów takich jak „Die Dritte von rechts”, „Tanzende Sterne” i „Die Beine von Dolores”. Jego piosenka „Wir wollen niemals auseinandergehn”, tłumacząca pożegnanie, zajęła drugie miejsce na Grand Prix Eurovision 1960 oraz stała się niezwykle popularna.

W 1963 roku miała miejsce premiera musicalu „Nicole. Eine Pariser Geschichte in vier Bildern”, który odniósł sukces w Norymberdze oraz Operetce Śląskiej w Gliwicach. Jary był aktywny również na festiwalach muzycznych, gdzie często gościł, pojawiając się także w swoim rodzinnym mieście.

Jary komponował aż do lat 70-tych, mimo zdrowotnych problemów, w 1977 roku otrzymał nagrodę Paul-Lincke-Ring, a w 1988 roku Oberschlesischer Kulturpreis. Jego dorobek to muzyka do ponad 130 filmów oraz 200 piosenek, co zapewniło mu miano króla szlagierów.

Zmarł w 82. roku życia w Monachium. Spoczął w grobie rodziców na cmentarzu Ohlsdorf w Hamburgu. Jary pozostawił po sobie bogate dziedzictwo muzyczne, w tym córkę, Michaelę, która również odniosła sukcesy jako pisarka.

Wybrane utwory

W dorobku Michaela Jary’ego można znaleźć wiele znakomitych utworów, które wpłynęły na jego karierę oraz rozwój muzyki rozrywkowej. Poniżej przedstawiamy niektóre z nich:

• 1938: Roter Mohn,
• 1939: Das kann doch einen Seemann nicht erschüttern,
• 1940: Er heißt Waldemar,
• 1941: Sing, Nachtigall, sing,
• 1942: Haben Sie schonmal im Dunkeln geküßt?,
• 1942: Davon geht die Welt nicht unter,
• 1942: Ich weiß, es wird einmal ein Wunder gescheh´n,
• 1943: Laß Dein Herz bei mir zurück,
• 1950: Winke-Winke,
• 1950: Leise rauscht es am Missouri,
• 1951: Ausgerechnet Du,
• 1951: Das machen nur die Beine von Dolores,
• 1952: Mäki-Boogie,
• 1953: Keine Angst vor großen Tieren,
• 1954: Heut liegt was in der Luft,
• 1955: Zwei Herzen im Mai,
• 1955: Ich möcht´ auf Deiner Hochzeit tanzen,
• 1956: Das Herz von St. Pauli,
• 1960: Wir wollen niemals auseinandergeh´n.

---

Oceń: Michael Jary

---