Ulica Elizy Orzeszkowej w Siemianowicach Śląskich

---

Charakterystyka i przebieg

Ulica E. Orzeszkowej jest zlokalizowana w północno-zachodniej części Siemianowic Śląskich, a jej pełna długość przebiega przez obszar dzielnicy Michałkowice. Na wschodzie ta droga krzyżuje się z ulicą Wyzwolenia oraz ulicą Michałkowicką, natomiast w kierunku przeciwnym znajduje się rondo, gdzie spotyka się z ulicami: Oświęcimską (skręt w lewo; kontynuacja drogi prowadzi do Bytkowa), Maciejkowicką (na wprost; kierunek do chorzowskiej osady Maciejkowice w dzielnicy Chorzów Stary) oraz Kościelną (w prawo; prowadzi do centrum Michałkowic).

Ulica rozciąga się równoleżnikowo, przecinając po drodze kilka ulic, w tym: Stawową, J. Dreyzy, W. Łukasińskiego (po prawej stronie), E. Orzeszkowej (w lewo; jest to boczne odgałęzienie głównego ciągu, gdzie znajduje się plac 11 Listopada), a także Przyjaźni (w prawo). Dalej kontynuuje w kierunku placu Bohaterów Września (w lewo). Całkowita długość tej drogi wynosi 405 metrów.

Ulica E. Orzeszkowej ma status drogi powiatowej i w systemie TERYT została zaklasyfikowana pod numerem 15211. Sporządzony dla niej kod pocztowy dla adresów wzdłuż ulicy to 41-103, a dla konkretnego numeru 24 wynosi 41-105. Właśnie pod tym adresem funkcjonuje Agencja Pocztowa Poczty Polskiej.

Wzdłuż ulicy E. Orzeszkowej kursują autobusy, które są organizowane na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego (ZTM). Znajduje się tutaj jeden przystanek: Michałkowice Plac 11 Listopada. Na początku listopada 2021 roku, zatrzymywały się przy nim autobusy 9 linii w kierunku wschodnim oraz 10 linii w kierunku zachodnim, w tym jedna nocna. Te linie komunikacyjne zapewniają połączenia z innymi dzielnicami oraz niektórymi miejscowościami Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, w tym z: Będzinem, Bytomiem, Chorzowem, Katowicami, Piekarami Śląskimi, Sosnowcem, Świętochłowicami oraz Tarnowskimi Górami.

Warto zaznaczyć, że w 2014 roku ulica E. Orzeszkowej nie miała stałych mieszkańców.

Historia

Ulica E. Orzeszkowej ma bogatą historię, sięgającą czasów, gdy była częścią starego traktu łączącego centrum dawnego Michałkowic z Bańgowem oraz Siemianowicami. Na mapie z 1883 roku zaznaczono jej istnienie. Trasa ulicy w przeszłości różniła się od obecnego przebiegu – na zachód od kapliczki droga prowadziła inną ścieżką, a w miejscu dzisiejszego głównego ciągu znajdował się budynek szkolny. Kapliczka została wzniesiona około 1870 roku.

Wzdłuż tej ulicy znajdowała się również kopalnia „Max”, przemianowana później na „Michał”. Jej działalność, związana z wydobyciem węgla kamiennego, rozpoczęła się w 1883 roku. Kluczowym wydarzeniem historycznym była noc z 31 sierpnia na 1 września 1939 roku, gdy obszar kopalni został zajęty przez oddział Freikorpsu. Miejscowe siły, w tym harcerze i powstańcy, skutecznie odparli atak wroga. W każdym roku we wspomnienie tych wydarzeń, obelisk, który poświęcono obrońcom kopalni „Michał” przy ulicy E. Orzeszkowej, staje się miejscem upamiętnienia.

W 1951 roku Michałkowice oraz ulica E. Orzeszkowej zostały włączone do Siemianowic Śląskich. W okresie PRL-u ulica nosiła swoją obecną nazwę, a jej okolice zyskały charakterystyczną zabudowę michałkowickiego PGR-u. Rozwojowi lokalnej architektury towarzyszyły ważne wydarzenia, na przykład w dniu 28 grudnia 1957 roku kopalnia „Michał” uzyskała pozwolenie na budowę pomnika upamiętniającego obrońców. Kopalnię ostatecznie zamknięto w 1994 roku, a nowy właściciel terenów poprodukcyjnych, mimo obowiązującej ochrony konserwatorskiej, doprowadził w 2004 roku do wyburzenia części historycznych budynków dawnej kopalni.

We wrześniu 2012 roku zrealizowano projekt SCK Parku Tradycji w zabudowaniach postindustrialnych po szybie „Krystyn”. Przetarg na budowę ronda na skrzyżowaniu ulic: Kościelnej, E. Orzeszkowej, Oświęcimskiej oraz Maciejkowickiej ogłoszono na przełomie lutego i marca 2013 roku. Budowę ruszono 9 kwietnia 2013 roku, a 31 lipca tego samego roku oddano rondo do użytku. Całkowity koszt prac budowlanych wyniósł 2,7 miliona złotych, a realizacja została powierzona katowickiej firmie Drogopol-ZW.

W 2014 roku odgałęzienie od ulicy E. Orzeszkowej prowadzące w kierunku SCK Parku Tradycji przeszło remont. W czerwcu 2016 roku kontynuowano prace, wymieniając nawierzchnię jezdni na tej ulicy. Kosztowne i istotne dla lokalnych mieszkańców inwestycje, które obejmowały także pobliskie odgałęzienie przy placu 11 Listopada, wyniosły około 333 tysięcy złotych. Do 2019 roku na wysokości sklepu Lidl zainstalowano inteligentne przejście dla pieszych, wyposażone w czujniki ruchu, elementy odblaskowe i pasy akustyczne, co zdecydowanie poprawiło bezpieczeństwo lokalnych użytkowników.

Obiekty historyczne i zabytkowe

Wzdłuż ulicy znajdują się lub znajdowały liczne obiekty o istotnym znaczeniu historycznym, które przyciągają uwagę i wzbudzają zainteresowanie lokalnej społeczności oraz turystów. Oto niektóre z nich:

• Zespół zabudowy dawnej kopalni „Michał” – w jego skład wchodzi szereg budynków, takich jak stajnia oraz łaźnia górnicza z 1900 roku, hala sprężarek z rozdzielnią z 1905 roku, a także kotłownia wraz z kominem. Znajdowały się tam również maszyny szybu „Wschodniego” oraz maszynownia szybu „Krystyn”, która pochodzi z 1902 roku; obecnie znajduje się tam SCK Park Tradycji. Warto dodać, że wieża wyciągowa szybu „Krystyn” została wybudowana w 1975 roku. Wszystkie te obiekty zostały wpisane do ewidencji zabytków gminy. W przeszłości na terenie tym znajdował się także budynek magazynu (dawna cechownia; ul. E. Orzeszkowej 2), który symbolizował walki z września 1939 roku; w 2006 roku zrealizowano tam inwestycję budowy sklepu,
• Kapliczka słupowa – kapliczka, która powstała około 1870 roku, usytuowana w pobliżu bramy wjazdowej do dawnej kopalni „Michał”. Zbudowana w formie słupkowo-domkowej, jest przykryta dwuspadowym daszkiem, który ozdobiono fryzem oraz dwoma gzymsami. W górnej części kapliczki umieszczono figurę Chrystusa Zmartwychwstałego, a na dolnej części można zobaczyć m.in. figurkę Matki Boskiej Królowej z Dzieciątkiem. Obiekt ten również znajduje się w gminnej ewidencji zabytków,
• Głaz z tablicą – upamiętnia poległych, którzy bronili kopalni „Michał” przed atakami faszystowskich bojówkarzy we wrześniu 1939 roku. Na tablicy widnieją nazwiska tych odważnych obrońców, którzy zapisali się na kartach historii.

Gospodarka i instytucje

W 2014 roku przy ulicy Elizy Orzeszkowej zarejestrowano 6 średnich i dużych przedsiębiorstw. Natomiast do systemu REGON do początku listopada 2021 roku wpisano łącznie 149 podmiotów zarejestrowanych przy tej ulicy. Wśród dalej działających, można znaleźć różne typy przedsiębiorstw, w tym m.in. stylista, kancelaria notarialna i adwokacka, piekarnia, zakład szklarski, gabinet stomatologiczny, gabinet lekarski, przedsiębiorstwa budowlane, sklep medyczny, dostawca systemów ogrodzeniowych oraz dyskont sieci Lidl (ul. E. Orzeszkowej 2d), a także zakład opieki zdrowotnej.

Warto również zaznaczyć, że w tej okolicy znajdują się istotne instytucje:

• Kompleks Sportowy „Michał” (ul. E. Orzeszkowej 1) – w którym działa m.in. Siemianowicki Klub Kyokushin Karate,
• SCK Park Tradycji (ul. E. Orzeszkowej 12).

---

Oceń: Ulica Elizy Orzeszkowej w Siemianowicach Śląskich

---