Ulica Kościelna w Siemianowicach Śląskich

---

Charakterystyka i przebieg

Ulica Kościelna, usytuowana w północno-zachodniej części Siemianowic Śląskich, przebiega przez Michałkowice na całej swojej długości. Jest to droga o charakterze powiatowym, która w systemie TERYT zarejestrowana jest pod numerem 09546. Kod pocztowy dla adresów przy tej ulicy to 41-103.

Ta ulica, wchodząca w skład sieci dróg Siemianowicach Śląskich, łączy granicę miasta z Katowicami, której punktem orientacyjnym jest wieża telewizyjna w Bytkowie. Na końcu, graniczy z Piekarami Śląskimi przy ulicy Tarnogórskiej, jednocześnie stanowiąc jedną z najczęściej uczęszczanych dróg w tym regionie. Ulice, które tworzą szlak prowadzący do Kościelnej to: W. Wróblewskiego, Niepodległości, Bytkowska, Oświęcimska, Kościelna oraz Tarnogórska.

W kierunku północnym ulica Kościelna prowadzi do skrzyżowania z ulicami S. Żeromskiego i Tarnogórską, które kontynuują trasę w stronę Piekar Śląskich. Natomiast w kierunku południowym, ulicą tą na rondzie krzyżują się trzy inne drogi: E. Orzeszkowej (która kontynuuje jako ulica Michałkowicka w stronę Centrum), Oświęcimska (prowadząca w kierunku Bytkowa) oraz Maciejkowicka (kierująca się na zachód, w stronę Maciejkowic w chorzowskiej dzielnicy Chorzów Stary).

Numeracja budynków przy ulicy Kościelnej zaczyna się od południa, gdzie po stronie zachodniej znajdują się domy o numeracji nieparzystej, podczas gdy po stronie wschodniej – parzystej. Ulica ta ma prostoliniowy przebieg, kończąc się przy skrzyżowaniu z ulicami S. Żeromskiego i Tarnogórską. Po drodze krzyżuje się z ulicami Pocztową i Krakowską, które również znajdują się po prawej stronie. Łączna długość tej ulicy to około 550 metrów.

Wzdłuż ulicy kursują autobusy, które obsługują rozkład ZTM. Znajduje się tu jeden przystanek – Michałkowice Kościelna, na którym według stanu na styczeń 2023 roku zatrzymują się autobusy 12. linii w kierunku północnym oraz 11. linii w stronę południową. Dzięki tym połączeniom mieszkańcy mają łatwy dostęp do innych dzielnic Siemianowic Śląskich oraz do sąsiednich miejscowości w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, takich jak: Bytom, Chorzów, Katowice, Piekary Śląskie, Tarnowskie Góry oraz port lotniczy Katowice-Pyrzowice.

Historia

Ulica Kościelna, znajdująca się w Siemianowicach Śląskich, jest kluczową drogą przebiegającą przez Michałkowice. Pierwotnie stanowiła ona ulicówkę rozciągniętą wzdłuż osi północ-południe, a sama osada Michałkowice prawdopodobnie została założona na podstawie prawa niemieckiego. Najwcześniejsza wzmianka o miejscowości sięga lat 1326–1328, a w tym czasie we wsi funkcjonował już kościół. W rejonie, gdzie dziś krzyżują się ulice Michałkowicka i Maciejkowicka, w XIV wieku powstała pierwsza szkoła w okolicy nowoczesnych Siemianowic Śląskich.

Pierwotna zabudowa wsi, która rozwijała się wzdłuż głównej drogi, to przede wszystkim zespół budynków gospodarczych zlokalizowanych przy ulicy Kościelnej. Na przełomie XIX i XX wieku wieś zyskała otoczenie od południa w postaci zespołu pałacowego Rheinbabenów, podczas gdy od strony północnej znajdował się staw. W tym rejonie rozchodziły się również drogi prowadzące do Bytomia i Bańgowa. W miarę rozwoju przemysłu w Michałkowicach, drewniana zabudowa ustępowała miejsca nowym, wielorodzinnym kamienicom. Do okresu międzywojennego obowiązywał także przymus grodzenia posesji, z czym wiązało się zainwestowanie przez gminę w większość ogrodzeń w zamian za uzyskanie fragmentu działki do poszerzenia ulicy Kościelnej.

W odpowiedzi na rosnącą liczbę ludności parafialnej w Michałkowicach, w 1899 roku zapoczątkowano prace nad budową nowego kościoła. Prace nad neoromańskim kościołem p.w. św. Michała Archanioła zaczęły się w 1902 roku, a jego ukończenie miało miejsce dwa lata później, w roku 1904. Projektantem tej świątyni był Ludwig Schneider. Równocześnie przebudowywano istniejący budynek probostwa. W roku 1914, na skrzyżowaniu dzisiejszych ulic: Kościelnej i Krakowskiej, oddano do użytku michałkowicki ratusz.

W 1951 roku Michałkowice, włączając w to obecną ulicę Kościelną, stały się częścią Siemianowic Śląskich. W okresie PRL-u nazwa ulicy została zmieniona na ulicę 15-go Grudnia. W latach 70. XX wieku na wschodniej stronie ulicy Kościelnej wyburzono część istniejącej zabudowy, aby zrobić miejsce dla nowych budynków wielorodzinnych. Po stronie zachodniej, w miejsce starszych domów, wybudowano kilka nowych obiektów. Kaplica z figurą Jezusa Chrystusa również mogła być zagrożona; w 1978 roku podjęto decyzję o jej likwidacji, jednak ostatecznie nie została rozebrana.

W 2009 roku powstała koncepcja modernizacji układu ulic i skrzyżowań pomiędzy Bytkowem a granicą z Piekarami Śląskimi. W planach przewidziano m.in. zmiany w konstrukcji nawierzchni dróg oraz przebudowę ważniejszych skrzyżowań, głównie na ronda. W tym kontekście zaplanowano RondO na przecięciu ulic: Kościelnej, E. Orzeszkowej, Oświęcimskiej oraz Maciejkowickiej. Na przełomie lutego i marca 2013 roku ogłoszono przetarg w celu budowy ronda, które miało być szóstym z kolei w Siemianowicach Śląskich. Prace budowlane rozpoczęły się 9 kwietnia 2013 roku, a w połowie lipca na środku ronda postawiono czterometrową figurę skarbnika, wyrzeźbioną przez Janusza Wędzichę z Wilkowic. Rondo oddano do użytku dla ruchu samochodowego 31 lipca 2013 roku, a całkowity koszt prac wyniósł 2,7 mln zł, zrealizowano je przez katowicką firmę Drogopol-ZW.

Ulica Kościelna jest nie tylko ważnym elementem komunikacyjnym, ale również miejscem, w którym organizowane są wydarzenia o charakterze sportowym i rekreacyjnym. Na przykład, 4 sierpnia 2015 roku, to właśnie tutaj przebiegała trasa III etapu 72. edycji wyścigu kolarskiego Tour de Pologne. Natomiast 31 sierpnia 2019 roku odbył się nocny przejazd rolkami – Nightskating Siemianowice Śląskie 2019.

Obiekty historyczne i zabytkowe

Wzdłuż ulicy Kościelnej zlokalizowane są liczne obiekty o znaczeniu historycznym i zabytkowym, które stanowią istotny element dziedzictwa kulturowego Siemianowic Śląskich.

• Kościół pod wezwaniem św. Michała Archanioła (ul. Kościelna) – czwarty kościół w tej lokalizacji, zbudowany w latach 1902–1904 według projektu Ludwiga Schneidera; architekturę obiektu cechuje styl neoromański;
• Grupa Ukrzyżowania (ul. Kościelna 1) – wzniesiona w 1928 roku, znajduje się obok kościoła, na wschodniej elewacji;
• Kamienica (ul. Kościelna 3/ul. Maciejkowicka 2/4/6) – narożny budynek wielorodzinny z 1907 roku, który został wybudowany dla Zakładów Hohenlohego;
• Kamienica (ul. Kościelna 5a);
• Kamienica (ul. Kościelna 8);
• Kamienica (ul. Kościelna 9);
• Kamienica (ul. Kościelna 10, róg z ul. Pocztową) – dom mieszkalny dla urzędników, powstały w 1923 roku dla Zakładów Hohelohego, zaprojektowany przez Rudolfa Fischera;
• Kamienica (ul. Kościelna 13) – rozbudowana w latach 30. XX wieku, czego skutkiem była zmiana stylu architektonicznego na modernistyczny;
• Kamienica (ul. Kościelna 14);
• Kamienica (ul. Kościelna 14a);
• Kamienica mieszkalna (ul. Kościelna 16) – zbudowana na działce Louisa Riesenfelda, z projekt Dominika Dreschera; budynek został wpisany do rejestru zabytków 11 stycznia 2011 roku;
• Kamienica (ul. Kościelna 17/17a) – powstała w 1901 roku, zaprojektowana dla oberżysty Eugena Königsfelda;
• Kamienica (ul. Kościelna 17b/17c);
• Kamienica (ul. Kościelna 18) – wybudowana w 1902 roku przez Dominika Dreschera, pierwotnie służyła jako restauracja i apteka;
• Kamienica (ul. Kościelna 21) – dom z 1901 roku, powstały w miejscu wiejskiego domu, gdzie na parterze mieścił się sklep;
• Kamienica (ul. Kościelna 22/ul. Krakowska 2);
• Kamienica (ul. Kościelna 23) – budynek z 1910 roku, zaprojektowany przez Hlubka;
• Kamienica (ul. Kościelna 25) – dom z 1900 roku, gdzie w 1902 roku wybudowano rzeźnię;
• Kamienica (ul. Kościelna 26);
• Kamienica (ul. Kościelna 29) – w 1910 roku przebudowana na piętrowy dom z mansardą;
• Kapliczka przydrożna (ul. Kościelna 30) – ufundowana przez Stanisława Lissowskiego w 1938 roku, przetrwała mimo decyzji o likwidacji w 1978 roku;
• Kamienica (ul. Kościelna 31) – w 1931 roku powstały piec piekarski i szopa;
• Kamienica (ul. Kościelna 33) – z około 1902 roku, zaprojektowana przez Franza Kampy, z białą glazurą na elewacji;
• Kamienica (ul. Kościelna 35);
• Kamienica (ul. Kościelna 41);
• Kamienica (ul. Kościelna 49) – z 1911 roku, projekt Hlubka;
• Kamienica (ul. Kościelna 51);
• Kamienica (ul. Kościelna 53);
• Kamienica (ul. Kościelna 55) – zaprojektowana przez Dominika Dreschera dla rzeźnika Józefa Szwierkota, który w 1913 roku dobudował piekarnię;
• Kamienica (ul. Kościelna 59) – z 1896 roku, zaprojektowana dla Józefa Lizonia;
• Kamienica (ul. Kościelna 61);
• Kamienica (ul. Kościelna 67) – dom Józefa Fojcika; w 1910 roku powstała piekarnia;
• Kamienica (ul. Kościelna 67b).

Na rogu ulic Krakowskiej i Kościelnej, pod adresem Krakowska 1, znajduje się siedziba dawnego Urzędu Gminy Michałkowice, oddana do użytku w 1914 roku, która funkcjonowała do 1951 roku, kiedy to Michałkowice zostały przyłączone do Siemianowic Śląskich; obecnie mieści mieszkania.

Gospodarka i instytucje

Do dnia 15 października 2021 roku, w systemie REGON zarejestrowano łącznie 440 różnych podmiotów działalności gospodarczej zlokalizowanych przy ulicy Kościelnej. Wśród tych funkcjonujących jednostek znajdują się między innymi:

• zakłady mięsne,
• pracownie optyczne,
• zakłady pogrzebowe,
• serwisy samochodowe,
• firma inżynierska,
• apteka,
• zakłady fryzjerskie,
• sklepy wielobranżowe,
• warsztat szewski,
• solarium,
• bar,
• gabinet lekarski,
• firmy remontowo-budowlane,
• warsztat stolarski,
• sklep Auchan Supermarket,
• zakład fotograficzny,
• cukiernia,
• piekarnie,
• gospodarstwa rolne.

Na ulicy Kościelnej mają swoje siedziby również następujące instytucje:

• Rzymskokatolicka parafia św. Michała Archanioła (ul. Kościelna 1),
• Futsal Club 2016 Siemianowice Śląskie (ul. Kościelna 6a),
• Przedszkole Nr 6 w Siemianowicach Śląskich (ul. Kościelna 39).

---

Oceń: Ulica Kościelna w Siemianowicach Śląskich

---