Ulica Wiejska w Siemianowicach Śląskich to wyjątkowy odcinek uliczny, który znajduje się w północno-wschodniej części tego miasta i ma długość około 2060 metrów. Pełni ona istotną rolę jako główna ulica dzielnicyPrzełajka, której historia sięga nawet XIV wieku, kiedy to zaczęła funkcjonować jako ulicówka.
Pomimo rozwoju nowoczesnej zabudowy, wzdłuż ulicy Wiejskiej zachowały się fragmenty historycznej architektury wiejskiej, większość z nich datowana jest na przełom XIX i XX wieku. To połączenie nowoczesności i tradycji nadaje temu miejscu niepowtarzalny charakter.
Ulica Wiejska jest także centrum różnorodnych działalności gospodarczych, co sprawia, że tętni życiem zarówno w ciągu dnia, jak i wieczorem. Linie autobusowe ZTM, kursujące wzdłuż tego odcinka, zapewniają mieszkańcom wygodny dostęp do innych części miasta, co wspiera dalszy rozwój tej dynamicznej dzielnicy.
Charakterystyka
Ulica Wiejska, ulokowana w północno-wschodniej części Siemianowic Śląskich, pełni rolę kluczowej arterii w dzielnicy Przełajka. Z jej południowego końca prowadzi ona w stronę dzielnicy Bańgów, a w kierunku północnym zmierza ku Wojkowicom. Numeracja budynków na ulicy rozpoczyna się od strony południowej, gdzie ulica krzyżuje się z ulicami Bańgowską oraz Brynicką.
Ulica Wiejska rozwija się wzdłuż południków, prezentując krętą trasę. Po stronie zachodniej krzyżuje się z dziesięcioma różnymi ulicami, podczas gdy po wschodniej styka się z pięcioma innymi ulicami. Końcowy odcinek drogi dociera do granicy Siemianowic Śląskich i Wojkowic, gdzie wzdłuż rzeki Brynicy kontynuuje swój bieg. Ulicę Maksymiliana Gierymskiego można uznać za kontynuację tej drogi. Całkowita długość ulicy wynosi około 2060 metrów, co czyni ją istotnym elementem lokalnej infrastruktury.
Klasyfikowana jako droga powiatowa, ulica Wiejska ma status drogi zbiorczej (Z). W systemie TERYT jest zarejestrowana pod numerem 24048, a jej kod pocztowy to 41-103. Wzdłuż tej ulicy znajduje się również jedna z siemianowickich przepompowni ścieków, co przyczynia się do funkcjonowania infrastruktury miejskiej.
Transportu publicznego na ul. Wiejskiej dokonuje kilka linii autobusowych, organizowanych na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego (ZTM). Usytuowane są tu cztery przystanki: Przełajka Szkoła, Przełajka Kościół, Przełajka Biblioteka oraz Przełajka Pętla. Około połowy listopada 2021 roku, zatrzymywały się tam 4 linie autobusowe (w tym jedna nocna oraz po jednej kursującej w przeciwnych kierunkach). Te linie umożliwiają mieszkańcom bezpośredni dostęp do innych części Siemianowic Śląskich, a także do Chorzowa, a nocna linia dodatkowo łączy tę trasę z Katowicami.
Na dzień połowy listopada 2021 roku, do systemu REGON wpisało się w sumie 155 podmiotów gospodarczych, mających swoje siedziby przy ulicy Wiejskiej. Wśród funkcjonujących instytucji znajdują się takie podmioty jak: Stowarzyszenie Chorych na Stwardnienie Rozsiane ich Opiekunów i Przyjaciół – ośrodek „Wichrowe Wzgórze” (ul. Wiejska 2), spółdzielnia, warsztat samochodowy, gospodarstwa rolne, firmy budowlano-remontowe, piekarnia, gabinety lekarskie, firma przewodowa oraz wiele innych działalności.
Historia
Ulica Wiejska stanowi kluczową arterię w Przełajce, która swoją historię sięga czasów wczesnego średniowiecza. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z dokumentu księcia bytomsko-kozielskiego Siemowita, datowanego na 25 maja 1313 roku. W dokumencie tym, Przełajka została przekazana rycerzowi Przecławowi Dudkowi, co świadczy o jej znaczeniu w tamtym okresie.
Na terenie Siemianowic Śląskich, przy ulicy Wiejskiej znajduje się najstarszy znany krzyż przydrożny, którego historia sięga 1738 roku. Właściciel posesji, na której ten krzyż stoi, relacjonuje, że został on postawiony w miejscu pochówku żołnierzy, którzy zmarli podczas przemarszu. Podczas remontu drogi, po zdjęciu nawierzchni, odkryto ich szczątki, co podkreśla historyczny wymiar tego miejsca.
Ulica Wiejska jest również świadkiem zachowanej architektury rolniczej, w postaci ceglanych domów z drewnianymi altanami, które powstały na przełomie XIX i XX wieku. Jeszcze na przełomie XX wieku, ta forma zabudowy była dominująca w Przełajce. Niestety, z biegiem lat wiele z tych domów zostało wyburzonych bądź gruntownie przebudowanych, a nieliczne oryginalne drewniane budynki zniknęły.
W latach 1943-1944 nastąpiła rozbudowa kaplicy usytuowanej na rogu dzisiejszych ulic Wiejskiej i Żniwnej, gdzie początkowo sporadycznie, a później regularnie odprawiano msze święte. Uroczystość poświęcenia pobliskiego kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny miała miejsce we wrześniu 1951 roku. W tym samym roku obszar Przełajki, w tym ulica Wiejska, został przyłączony do Siemianowic Śląskich, a w czasach Polski Ludowej ulica przyjęła swoją dzisiejszą nazwę.
25 maja 2013 roku miały miejsce uroczyste obchody 700-lecia Przełajki. W ramach tych obchodów zorganizowano pochód wzdłuż ulicy Wiejskiej do ośrodka „Wichrowe Wzgórze”, gdzie zorganizowano festyn oraz mecz piłkarski.
W kwietniu 2021 roku rozpoczęto prace związane z budową i modernizacją kanalizacji deszczowej wzdłuż ulicy Wiejskiej, co jest częścią większego projektu modernizacji w Siemianowicach Śląskich, którego budżet wynosi około 28 mln złotych. Niestety, 17 czerwca 2021 roku miało miejsce zawalenie się części budynku mieszkalno-magazynowego przy ulicy Wiejskiej. Po zdarzeniu przeszukano go pod kątem obecności osób, a w kolejnych dniach rozpoczęto jego wyburzenie, w czym uczestniczyło 35 ratowników z 15 jednostek Państwowej Straży Pożarnej.
Obiekty historyczne
Wzdłuż ulicy Wiejskiej w Siemianowicach Śląskich znajdziemy szereg historycznych i zabytkowych obiektów, które zostały uwzględnione w gminnej ewidencji zabytków.
- Dawna szkoła (ul. Wiejska 2) – obiekt dawnej Szkoły Podstawowej, który powstał w 1874 roku. Budynek przeszedł wiele rozbudów: pierwsza z nich miała miejsce w 1879 roku, wykonana przez budowniczego Clausnitzera, następnie w 1910 roku dobudowano trzecią część szkoły, a w 1920 roku poddasze przekształcono na mieszkania dla nauczycieli. Od 1998 roku jest to siedziba Stowarzyszenia Chorych na Stwardnienie Rozsiane ich Opiekunów i Przyjaciół,
- Zabudowa (ul. Wiejska 4),
- Zabudowa (ul. Wiejska 10),
- Zabudowa (ul. Wiejska 12),
- Zabudowa (ul. Wiejska 16) – budynek byłej restauracji, który posiadał salę bankietową,
- Zabudowa (ul. Wiejska 17),
- Zabudowa (ul. Wiejska 19),
- Zabudowa (ul. Wiejska 23),
- Krzyż „Boża Męka” (ul. Wiejska 33) – krzyż z roku 1738, umieszczony na prostej stopce; na krzyżu znajduje się półpełna figura Jezusa Chrystusa,
- Zabudowa (ul. Wiejska 35),
- Zabudowa (ul. Wiejska 40),
- Zabudowa (ul. Wiejska 49),
- Kapliczka (ul. Wiejska 50) – kaplica z około 1850 roku, wzniesiona z cegły, nieotynkowana, z dwuspadowym dachem; na jej szczycie znajduje się sygnaturka. W bocznych oraz tylnych ścianach umieszczono okna wypełnione witrażami; nad wejściem, które zamyka łuk i drewniane drzwi, znajduje się figura przedstawiająca Jezusa Chrystusa,
- Zabudowa (ul. Wiejska 58),
- Zabudowa (ul. Wiejska 65),
- Zabudowa (ul. Wiejska 67),
- Zabudowa (ul. Wiejska 137).
Przypisy
- Jacek Kuczkowic: BOŻA MĘKA SIEMIANOWICE ŚLĄSKIE (PRZEŁAJKA) UL. WIEJSKA. przydrozne.eu. [dostęp 19.11.2021 r.]
- Jacek Kuczowic: KAPLICZKA DOMKOWA – SIEMIANOWICE (PRZEŁAJKA) UL. WIEJSKA. przydrozne.eu. [dostęp 19.11.2021 r.]
- Mariusz Rozenberg: Katastrofa budowlana przy ul. Wiejskiej. Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w Siemianowicach Śląskich, 17.06.2021 r. [dostęp 19.11.2021 r.]
- Joanna Szwalikowska: Siemianowice Śląskie. Zawalił się dach budynku gospodarczego. Ratownicy przeszukują gruzowisko. wiadomosci.gazeta.pl, 17.06.2021 r. [dostęp 19.11.2021 r.]
- Geoportal Miasta Siemianowice Śląskie. Grodzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej. [dostęp 01.11.2021 r.]
- Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 01.11.2021 r.]
- Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. Wyszukiwanie. eteryt.stat.gov.pl. [dostęp 01.11.2021 r.]
- Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., lipiec 2013 r., s. 1144 [zarchiwizowane 15.07.2013 r.]
- Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 01.11.2021 r.] [zarchiwizowane 29.08.2020 r.]
- Baza internetowa REGON. Stan danych na dzień: 05-10-2021. Główny Urząd Statystyczny, 09.10.2021 r. [dostęp 01.11.2021 r.]
- Kontakt. Stowarzyszenie Chorych na Stwardnienie Rozsiane ich Opiekunów i Przyjaciół. Ośrodek Wichrowe Wzgórze. [dostęp 19.11.2021 r.]
- Grzywocz 2013, s. 53.
- Studium... 2019, s. 98.
- Studium... 2019, s. 80.
- Derus 2015, s. 20.
- Derus 2015, s. 26.
- Derus 2015, s. 34.
- Derus 2015, s. 36.
- Halor 2000, s. 149.
- Halor 2000, s. 151.
- Halor 2000, s. 153.
- Pędzińska 2019, s. 24.
- Pędzińska 2019, s. 26.
- Pędzińska 2019, s. 31.
- Pędzińska 2019, s. 32.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Jana Pawła II w Siemianowicach Śląskich | Ulica Karola Miarki w Siemianowicach Śląskich | Ulica Katowicka w Siemianowicach Śląskich | Ulica Michałkowicka w Siemianowicach Śląskich | Ulica Mysłowicka w Siemianowicach Śląskich | Ulica Oświęcimska w Siemianowicach Śląskich | Ulica Powstańców w Siemianowicach Śląskich | Ulica św. Barbary w Siemianowicach Śląskich | Ulica 1 Maja w Siemianowicach Śląskich | Ulica Komuny Paryskiej w Siemianowicach Śląskich | Ulica Henryka Krupanka w Siemianowicach Śląskich | Ulica Elizy Orzeszkowej w Siemianowicach Śląskich | Plac Wolności w Siemianowicach Śląskich | Plac Piotra Skargi w Siemianowicach Śląskich | Ulica Bytkowska w Siemianowicach Śląskich | Ulica ks. Jana Kapicy w Siemianowicach Śląskich | Ulica Śląska w Siemianowicach Śląskich | Ulica Kościelna w Siemianowicach ŚląskichOceń: Ulica Wiejska w Siemianowicach Śląskich